LONDON -> Manningtree -> Harwich -> Hoek van Holland - Maasluis - Vlaardingen - SCHIEDAM /48km

Pokaż trasę GPS

Opuściłem gościnne progi kuzynostwa punktualnie o 4:21 rano. Właściwie była to jeszcze noc. Miasto spało słodkim snem, jedynie pojawiający się tu i ówdzie pojedynczy przechodnie świadczyli o zbliżającym się niechybnie poranku. Jechałem dość sprawnie w kierunku dworca Liverpool Street, aby zdążyć na pociąg o 6:00. Kiedy podążałem wzdłuż Oxford Street, miasto wyraźnie zaczęło się budzić. Wyjechały pierwsze dzienne autobusy, na które czekali najwcześniejsi pasażerowie. Z klubów natomiast śmiejąc się i chwiejąc wychodzili ostatni goście - ciekawe zderzenie poprzedniego dnia z dzisiejszym. Na stację dotarłem o 5:40, czyli idealnie aby spokojnie znaleźć swój pociąg i zapakować się do niego z całym majdanem. Pociąg przewoźnika Greater Anglia okazał się być zestawiony z normalnych wagonów, więc należało jeszcze odszukać właściwe miejsce na rower. Nie byłem na szczęście jedynym rowerzystą, więc podążając za innymi znalazłem owe miejsce... w lokomotywie. Ciekawe rozwiązanie. Po chwili oczekiwania kierownik pociągu otworzył nam drzwi przedziału bagażowego i po przypięciu roweru do specjalnej barierki udałem się do wagonu C, zgodnie z rezerwacją na bilecie. Kiedy pociąg ruszył, za oknem nieśmiało pojawiło się słońce. W Mannigtree czekała mnie bezproblemowa przesiadka (utrudniona jedynie koniecznością przeniesienia roweru po schodach do i z tunelu) i o 7:41, zgodnie z rozkładem wylądowałem na stacji Harwich International. Z peronu na terminal promowy dostałem się windą, uprzejmy pan sprzedał mi bilet i objaśnił, gdzie mam się udać z rowerem (rowery zawsze wjeżdżają na prom razem z samochodami a nie z pieszymi). Był słoneczny, choć chłodny dzień. Bezpowrotnie zniknął gdzieś upał towarzyszący mi tydzień temu, kiedy rozpoczynałem podróż w przeciwną stronę. Przy wjeździe na prom towarzyszyli mi ci sami cykliści, z którymi spotkałem się wyjeżdżając pociągiem z Londynu. Również podążali do Holandii. Umocowałem rower na przeznaczonym do tego miejscu i poszedłem na górę.

M/f Stena Britannica to największy prom pasażerski w Europie. To pewnie zobowiązuje, bo wyposażenie też ma królewskie. Jest mini-boisko do koszykówki dla dzieci, salon gier, kasyno, kafejka internetowa, kino, salon tv, dwie restauracje i inne udogodnienia. Spędzenie tych siedmiu godzin na Morzu Północnym było więc relaksem a nie męczarnią. Ani się człowiek obejrzał, a już podchodziliśmy do wybrzeży Holandii.

Wyjechawszy z promu o 16:45, skierowałem się na wschód, prosto w kierunku Rotterdamu. Uradowałem się bardzo widząc znowu holenderskie drogi dla rowerów.

Moją radość potęgował silny wiatr zachodni, czyli wiejący dokładnie w plecy i tym samym zwiększający średnią prędkość. Bezbłędne, wręcz perfekcyjne holenderskie oznaczenia prowadziły mnie do celu.

Przez jakiś czas ścieżka prowadziła wzdłuż rzeki stanowiącej podejście do portu w Rotterdamie.

Następnie trzeba było przejechać przez dość urokliwe miasteczko Massluis.

I dalej, przez Vlaardingen do Schiedam. Wylądowałem na znajomym rondzie.

Przejeżdżałem przez nie tydzień temu. "Jestem w domu!" - pomyślałem radośnie i już "na pamięć" podążyłem w kierunku mojego samochodu (z lekką obawą czy jeszcze tam stoi). Jeszcze tylko piękny fragment trasy nad kanałem...


... i tuż przed dziewiętnastą byłem przy samochodzie, który bez cienia uszczerbku na mnie czekał. Rozpiąłem sakwy i włożyłem do bagażnika, rower przypiąłem na dach i z pełną głową wspaniałych wrażeń, a także z lekkim żalem z powodu zakończenia przygody, odjechałem do Polski.

COLDBLOW FARM - Detling - Rochester - Wainscott - Lower Higham - Gravesend - Dartford - Slade Green -> LONDON /68km

Pokaż trasę GPS

Wstałem punktualnie o 5 rano. Chciałem mieć dużo czasu na ten ostatni etap mojej wyprawy, który - według obliczeń - miał mierzyć około 90 kilometrów. Poza tym miałem już absolutnie dosyć palącego słońca, więc uznałem, że między dwunastą a piętnastą zrobię sobie dłuższą przerwę, a jazdę ograniczę do minimum. Tym bardziej, że właścicielka kempingu powiedziała mi wczoraj, iż dzisiejszy dzień ma być jeszcze bardziej gorący. Ale to już ostatni odcinek, dziś będę w Londynie. Ta myśl nastrajała mnie niezwykle pozytywnie. Wyjechałem dwadzieścia po ósmej, zaopatrzony w dodatkowe zapasy wody - wszak to niedziela, więc nie chciałem tracić czasu na szukanie otwartego sklepu. Rozpocząłem od zjazdu tą samą górą, na którą wczoraj mozolnie się wspinałem. Przewidywałem, że potem znowu trzeba będzie wspinać się gdzieś dalej, ale nijak nie dało się tego ominąć - analiza mapy nie przyniosła alternatywnego rozwiązania. Musiałem mocno trzymać dłonie na klamkach hamulcowych, żeby ów zjazd nie skończył się tragedią. Potem ruszyłem zboczem wzgórza, kontynuując przemierzany już wczoraj szlak N17. Chwilę później zatrzymałem się, żeby poskubać trochę jeżyn - bardzo dużo ich tu spotykałem, a że je lubię, nie omieszkałem skorzystać. Następnie asfalt zmienił się w wąską żwirówkę (z jeżynami po obu stronach, auuć!), po czym - ku mojemu ogromnemu zaskoczeniu - zobaczyłem przed sobą ogromną kałużę. Nie było innego wyjścia, jak rower przepchać kałużą, a samemu obejść ją przez jeżyny (auuuuuć!!!). Nie wiem skąd ona się tam wzięła, przecież nie padało co najmniej od tygodnia. Rower po tej operacji wyglądał jak świnia po błotnej kąpieli. Na oponach zebrała się gruba warstwa błota, które - mimo wstępnego oczyszczenia - podczas dalszej jazdy radośnie bryzgało na wszystkie strony. W końcu dotarłem do jakiejś cywilizacji, reprezentowanej przez drogę A249, nad którą przejeżdżałem wiaduktem. W oddali majaczyło miasto Maidstone.

Potem jeszcze fragment zbocza i wylądowałem przy dwujezdniowej drodze A229, wzdłuż której miałem dojechać do Rochester. Niestety najpierw czekało mnie mozolne pokonanie wzgórza, na które wspinała się droga. Potem zjazd w dół i triumfalny wjazd do miasta. Tu musiałem uważać, żeby nie zgubić oznaczeń - w miastach szlak wije się niemiłosiernie. Rochester jest miasteczkiem bardzo malowniczo położonym na stokach dwóch wzgórz schodzących z obu stron ku rzece Medway.

W centrum można obejrzeć bardzo dobrze zachowane ruiny zamku z 1066 roku...

...oraz normańską katedrę.

Tutaj szlak N17 się kończył, a ja wjeżdżałem na wiodący wprost do Londynu szlak N1. Wyjazd z Rochester co prawda pokonałem skrótem, ale zaraz za miasteczkiem Wainscott znów połączyłem się ze szlakiem. Lekki wiatr wiał mi w plecy, ukształtowanie terenu powoli się prostowało (i to schodząc w dół), więc jazda nie była tak uciążliwa, jak początkowo przewidywałem. Kilkanaście kilometrów później zobaczyłem już z oddali miasteczko Gravesend.

Szlak tymczasem przeszedł w żwirówkę z dziwną bramką dla rowerzystów i pieszych. Niestety, mój rower się w nią nie mieścił.

Nie mogłem wyjść ze zdumienia. Co za kretyn to wymyślił? Na krajowym szlaku rowerowym takie numery? Być może chodziło o to, żeby nie wjeżdżały motocykle, ale i tak można to było poszerzyć choćby na tyle, by stery roweru przeszły "na styk". A tak trzeba było się przeciskać. Drugą taką bramkę napotkałem z drugiej strony owej żwirówki. Porażka. Około 12:30 wjeżdżałem już do Gravesend. Miasto wybitnie robotnicze, portowe, położone na południowym brzegu Tamizy. Robiło nędzne wrażenie. Nieciekawe portowe zabudowania, stare budynki, industrialna okolica. Znalazłem otwarty sklep i postanowiłem zatrzymać się na obiad - druga taka szansa może się nie powtórzyć. Kiedy wyszedłem z zakupami, okazało się, że zaczął kropić deszcz. Widziałem co prawda wcześniej napływające chmury, ale nie spodziewałem się z nich opadów. Chociaż lepsze było już to niż męczące słońce. Odpocząłem prawie godzinę, deszcz przestał kropić i ruszyłem dalej. Szlak znów wspinał się pod górę wzdłuż niezwykle ruchliwej autostrady A2. Potem już tradycyjnie w dół i tak dojechałem do Dartford. Tu znowu szlak zaczął nieprawdopodobnie kluczyć, tak że w końcu się zgubiłem. Nie mogłem też odnaleźć się na mapie (nie była aż tak dokładna), więc postanowiłem wrócić do poprzedniego skrzyżowania. Tam zsiadłem z roweru i zacząłem szukać niebieskich oznaczeń szlaku. Znalazłem je w końcu na słupie za jakimś krzakiem i wsiadłszy na rower... natychmiast poczułem, że coś jest nie tak. "K..., znowu kapeć!" - zakląłem zrezygnowany. Tym razem żywota dopełniła dętka w tylnym kole. Byłem na siebie trochę zły, ponieważ tylna opona była już mocno zużyta - nic dziwnego, w czasie wypraw z sakwami główny ciężar spoczywa na niej - i miałem ją wymienić przed wyjazdem. Stwierdziłem jednak, że na tę wyprawę jeszcze wystarczy. Teraz przebita dętka mogła świadczyć o tym, że niekoniecznie. Byłem pewnie jakąś atrakcją dla miejscowych, wymieniając dętkę na chodniku przy ruchliwym skrzyżowaniu, ale przecież nie będę się chował. Poszło mi trochę szybciej niż wczoraj i po kikudziesięciu minutach byłem gotów do dalszej drogi. Sprawdziłem, że powietrze trzyma, ale z racji zużytej już bardzo opony i braku kolejnej dętki na wymianę (zawsze zostawały jeszcze łatki) zacząłem mieć pewne obawy. Wyjechałem z miasta. Szlak skręcał teraz w pola, żeby dalej biec wzdłuż Tamizy. Podjąłem decyzję rozstania się ze szlakiem i wybrałem ścieżkę rowerową wzdłuż drogi, jakby podświadomie przewidując to, co nastąpiło za chwilę. Przejeżdżając na drugą stronę szosy poczułem znów brak powietrza w tylnym kole. Wiedziałem już, że będzie krucho. Nie poddając się panice, postanowiłem jednak dopompować koło i sprawdzić w jakim tempie powietrze uchodzi. Pompując z nadzieją stwierdziłem, że powietrze wchodzi. Kiedy jednak wyciągnąłem pompkę z zaworu, rozległo się wielkie "psssss" i całe powietrze natychmiast wyleciało, jak z puszczonego swobodnie balonu. Nic nie rozumiejąc postanowiłem operację powtórzyć, lecz tym razem powietrze już nie wchodziło w ogóle. Teraz już stało się jasne, że uszkodzony jest zawór. I z tym już się nic nie da zrobić. Gdyby to była dziura, mógłbym dętkę wyjąć i załatać, ale zaworu nie naprawię, cokolwiek z nim jest nie tak. Po prostu się nie da. Uratowałby mnie jeszcze jakiś sklep rowerowy (w końcu daleko od Dartford nie odjechałem), ale jest niedziela. W tej sytuacji oznaczało to definitywny koniec jazdy. W tym momencie zatrzymał się przy mnie rowerzysta i zapytał:
- Coś się stało? Mogę w czymś pomóc?
- Bardzo dziękuję, ale nic chyba nie pomożesz. Zawór się zepsuł.
- Uuu, to rzeczywiście - rzekł zmartwiony. - A dokąd jedziesz?
- Do Londynu - odparłem, czym chyba zmartwiłem go jeszcze bardziej. Jeszcze przez chwilę jakby zastanawiał się rozwiązaniem, a ja wyczułem, że jest mu autentycznie żal, że nie może mi pomóc, więc powiedziałem (tym bardziej, że w tym momencie decyzja była jasna):
- Teraz będę musiał jechać pociągiem.
Na te słowa jakby się ożywił i zaczął tłumaczyć mi, jak dotrzeć do stacji. Podziękowałem za pomoc i ruszyłem (już na piechotę) we wskazanym kierunku. Facet bezbłędnie mi to objaśnił, a stacja była dość blisko, więc chwilę później wylądowałem na peronie małej stacyjki Slade Green. Zdążyłem kupić bilet w automacie i zaraz nadjechał pociąg do Londynu. Wsiadałem do niego z żalem. W końcu zostało tylko około trzydziestu kilometrów żeby zdobyć Londyn rowerem. Ale zdarzają się niestety okoliczności, których się nie da przewidzieć. Do Londynu wjechałem zatem pociągiem.

Kiedy dwa dni później zmieniałem w Londynie oponę i dętkę, oniemiałem ujrzawszy rozmiar uszkodzenia. Zawór dosłownie się urwał. To utwierdziło mnie w przekonaniu, że na takie uszkodzenie nic bym nie poradził.

Pozostała jeszcze kwestia dostania się ze stacji London Charing Cross do miejsca, gdzie mieszkają moi kuzyni, a to dość ładny kawałek (północno-zachodni kraniec metropolii). Mogłem spróbować dojechać metrem, ale byłem nieco wkurzony przedwcześnie zakończoną wyprawą, więc stwierdziłem, że pójdę na piechotę. Przynajmniej zobaczę trochę miasta. I tak też zrobiłem. Od razu po wyjściu ze stacji rzucił mi się w oczy tłum ludzi. Od dziecka nie lubię tłumów i hałasu, a tym mnie Londyn przywitał. Szedłem przez miasto co chwilę sprawdzając na planie kierunek, a tłum powoli zanikał - niechybny znak opuszczania gwarnego centrum i wchodzenia do przedmieść. I chociaż miasto ani przez chwilę nie odpuściło, mogłem przynajmniej poczuć się swobodniej. Cała wędrówka zajęła mi prawie trzy godziny (ponad trzynaście kilometrów z rowerem na holu) i po dziewiętnastej cel został osiągnięty. Chwała Panu!

PINEHAM - Whitfield - Barfrestone - Adisham - Bekesbourne - Canterbury - Chartham - Old Wives Lees - Shottenden - Broad Street - COLDBLOW FARM /71km

Pokaż trasę GPS

Wstałem z ociąganiem mimo tego, że słońce dawało już dość jasne światło. Wszak wstaje w Anglii godzinę wcześniej niż na kontynencie. Wyszykowałem się do drogi, złożyłem namiot i wszystko to poszło dość sprawnie. Wyjechałem trochę wcześniej niż zwykle, o 8:43. Wiedziałem, że mam dużo czasu, ponieważ dzisiejszy dzień pod względem dystansu miał być najbardziej lajtowy podczas tej wyprawy. Nie zapomniałem tym razem o solidnym wysmarowaniu się kremem do opalania. Poparzona wczoraj stopa mocno dawała o sobie znać w nocy, mimo posmarowania maścią przeciwbólową. A dziś zapowiadała się jeszcze większa gorączka. Plan na dzisiaj zakładał jazdę szlakiem R16, który miał mnie doprowadzić prosto do Canterbury. Tam miała nastąpić chwilowa zmiana na N18, potem nawigacja bocznymi drogami za pomocą mapy, aż do szlaku N17 prowadzącego prosto do Coldblow Farm, czyli kempingu, w którym miałem zaplanowany nocleg. Mapy miałem wcześniej podrukowane z internetu (ze strony www.sustrans.org.uk), nie powinno być więc z nawigacją żadnych problemów. Zresztą w razie potrzeby zawsze w pogotowiu był GPS. Wyjechałem na szlak i wesoło pogwizdując ruszyłem pustą drogą. Dopiero pierwszy mijany znak drogowy uświadomił mi, że z przyzwyczajenia pojechałem prawą stroną. Natychmiast zjechałem na lewo i kontynuowałem (już prawidłowo) jazdę. Trasa do Canterbury wiodła przez tereny rolnicze.

Na szlaku spotkałem kilku rowerzystów i ucieszyłem się, że w Anglii istnieje zwyczaj pozdrawiania się podczas mijania. W Holandii pewnie nie byłoby to nawet możliwe, bo rowerzystów jest tam tylu, że człowiek nic innego by nie robił, tylko pozdrawiał. Tutaj spotkania były dużo rzadsze, za to bardziej miłe. Mijała mnie też grupa cyklistów ze Szwajcarii (z mocą pozdrowień). Szlak okazał się dość trudny pod względem ukształtowania terenu. Przyzwyczajony przez ostatnie dni do całkowicie płaskich dróg Holandii i Belgii mocno odczułem pagórkowate pejzaże hrabstwa Kent. Na początku cieszyłem się z każdego zjazdu, ponieważ osiągałem tam zawrotne prędkości rzędu 40 km na godzinę, ale cóż z tego, kiedy zaraz potem trzeba było mozolnie wdrapywać się pod górę, często zsiadając z roweru. Przez to początkowy entuzjazm szybko ostygł a droga stawała się coraz bardziej uciążliwa. Szlaki rowerowe w Anglii są oznaczone za pomocą charakterystycznych niebieskich tabliczek z numerem drogi, jednak są one umieszczane w różnych dziwnych miejscach, których bardzo łatwo nie zauważyć. Naciąłem się na to kilka razy i musiałem korygować kurs lub zawracać, czego ogromnie nie lubię. Niemniej jednak tuż po godzinie dwunastej bez przeszkód wjechałem do Canterbury. Chciałem bardzo zobaczyć katedrę będącą siedzibą centralnego arcybiskupstwa anglikańskiego Kościoła Anglii. Zdałem sobie przy okazji sprawę, że poruszanie się rowerem po angielskich miastach wymaga zwiększonej koncentracji. Gdy chciałem skręcić w prawo na skrzyżowaniu, zacząłem nagle gorączkowo analizować kto ma pierwszeństwo, bo tu wszystko jakoś tak na odwrót... Jakoś jednak znalazłem się na Starym Mieście i katedrę zobaczyłem.

Co prawda do środka wejść nie mogłem (nie było gdzie zostawić roweru), ale mogłem chociaż chwilę podziwiać okazałą bramę wejściową na dziedziniec.

Na starówce było bardzo tłoczno, więc z ulgą wydostałem się z niej i odnalazłszy szlak N17 zacząłem wyjeżdżać z miasta. Po drodze jednak zatrzymałem się na zakupy. Słońce poważnie dawało się we znaki, więc po wyjściu ze sklepu postanowiłem poszukać kawałka cienia, żeby w spokoju skonsumować jakiś posiłek (złożony głównie z soczystych owoców), uzupełnić płyny i chwilę odpocząć. Takie miejsce znalazłem dopiero za miastem, nad małym jeziorkiem. Szybko ruszyłem dalej - i tak miałem szczęście, bo przez dobrych kilkanaście kilometrów teren był płaski jak stół. Schody zaczęły się zaraz potem. Stromy, stumetrowy pagórek zwiastował początek udręki - i tak miało być już do końca dnia. Droga też nie należała do zbyt malowniczych. Krajobraz był monotonny: pola, łąki, sady, lasy, i tak w kółko.

Czasem przytrafiła się jakaś mała wioska, niestety zbyt mała, żeby mieć własny sklep z napojami z lodówki, co byłoby zbawieniem. Pagórki wycieńczyły mnie kompletnie. Zaczęło mi siadać drugie kolano - na pierwszym miałem opaskę stabilizującą, niestety jedyną jaką posiadam. Postanowiłem więc co jakiś czas przekładać ją na drugie kolano, żeby żadne z nich nie wysiadło zupełnie, inaczej nastąpi koniec wyprawy. Temperatura była podła, co też nie ułatwiało życia. Zacząłem ofiarowywać ten trud Bogu w pewnej intencji, co poprawiło nieco kondycję psychiczną, ale wcale nie ulżyło w wysiłku. Robiłem krótkie przerwy gdzie popadnie, byleby tylko chwycić kawałek cienia.

Bilans był tragiczny. Od wyjazdu z Canterbury przez dwie godziny udało mi się zrobić niewiele ponad piętnaście kilometrów. Tempo szybkiego piechura. Ale przynajmniej jakoś brnąłem do przodu. W pewnym momencie, gdy właśnie znajdowałem się w środku lasu, poczułem, że ster zaczyna dygotać. "Co jest?" - ledwo zdążyłem pomyśleć, a już sprawa była jasna: przebita dętka w przednim kole. Zakląłem soczyście i sprowadziwszy rower w bezpieczne miejsce, zacząłem operację wymiany. Dętki zapasowe wożę ze sobą dwie, dodatkowo także zestaw łatek i klej, gdyby to okazało się niewystarczające. Niby więc nic wielkiego. Ale oczywiście trzeba najpierw zdjąć wszystkie sakwy, potem koło... "A gdzie jest klucz-piętnastka?? Są wszystkie, a tego nie ma! Szlag trafił!" Ale od czego jest patent ze śrubokrętem? Bierzemy większy klucz, w luz między kluczem a nakrętką wsadzamy śrubokręt i gra muzyka.

Dętkę wyciągnąłem szybko. Okazało się, że przyczyną dziury było małe pięciomilimetrowe coś przypominające zszywkę biurową. Dobrze, że tata nauczył mnie w dzieciństwie, aby przed założeniem nowej dętki zawsze sprawdzać od wewnątrz oponę. "Zszywka" cały czas tam tkwiła. Trochę pomęczyłem się z założeniem opony (łyżki oczywiście też nie miałem), po czym założyłem koło, napompowałem i z zadowoleniem stwierdziwszy, że powietrze nie ucieka, umocowałem sakwy i ruszyłem. Po dłuższej chwili napotkałem szlak N18, który był ostatnim etapem na dziś. Wiódł zboczem wysokiego wzgórza i pod względem nawierzchni był najbardziej fatalny ze wszystkich podczas tej wyprawy. Mało, że nie asfaltowy, to jeszcze kamienisty, nierówny i miejscami strasznie wąski. Zdarzało się, że po obu stronach rosły pokrzywy albo jeżyny, więc łydki też dostały swoje. Za to widoki nawet nawet.

Po ponad godzinie takiej jazdy, wreszcie pojawił się asfalt zwiastujący rychły koniec dzisiejszego (cholernie męczącego) etapu. Za chwilę znalazłem drogowskaz w prawo na Coldblow Farm. Niestety, w tym przypadku w prawo oznaczało ostro pod górę. Ale to już ostatnie kilometry. Zacząłem się wspinać (oczywiście pieszo, bo sił już absolutnie nie miałem). Przystanęli koło mnie dwaj angielscy rowerzyści pytając skąd i dokąd jadę, skąd jestem itd. Gdy odpowiedziałem, że z Polski, jeden z nich krzyknął (po polsku): "Dzień dobry!". Okazało się, że jego ojciec był Polakiem, że on ma także dom w Polsce, koło Bielska-Białej i chętnie tam jeździ. Pogawędziliśmy chwilę (na wpół po polsku, na wpół po angielsku), po czym facet życzliwie się pożegnał, życzył powodzenia i motywując mnie do pokonania tych ostatnich kilkuset metrów pod górę, głosem kibica zaskandował: "Polska, Polska, Polska!!!" Chwilę później byłem u celu. Nie widziałem jeszcze tak uroczo położonego kempingu. Znajdował się na szczycie wzgórza, skąd roztaczał się piękny widok na wszystko, co w dole.

Pani z recepcji (i chyba jednocześnie właścicielka) okazała się bardzo sympatyczna i mimo że nie prowadziła żadnego sklepu, sprzedała mi kilka napojów (w tym jeden z lodówki! Rarytas!). Pod prysznicem co prawda woda była za ciepła (po takim dniu marzyłem o zimnej kąpieli), ale za to mogłem się moczyć bardzo długo, z czego skwapliwie skorzystałem. Cena noclegu też przyzwoita: 7 funtów. Złakniony wypoczynku, dzień zakończyłem wcześniej niż zwykle zamykając powieki wraz z zachodem słońca.

MARIAKERKE (B) - Middelkerke - Nieuwpoort - Koksijde-Bad - De Panne - Bray-Dunes - Leffrinckoucke - Dunkerque (F) -> Dover - Guston - PINEHAM (GB) /84km

Pokaż trasę GPS

Dźwięk budzika zbiegł się prawie idealnie z rykiem odrzutowca startującego z Ostend-Bruges International Airport. Było ciemniej niż wczoraj o tej porze. "Oho, chyba mamy zachmurzenie" - pomyślałem i jakby na potwierdzenie tych myśli rozległ się cichy dźwięk kropli głucho uderzających o tropik namiotu. Wyczułem jednak, że deszcz kropi dość słabo. "Nie jest źle" - stwierdziłem wyjrzawszy na zewnątrz (przy okazji ewakuując ręcznik, który suszył się na bagażniku roweru przypiętego do ogrodzenia). Pokrywa chmur była dość cienka, co zwiastowało raczej mizerne, przelotne opady, które nie powinny przeszkodzić w dotarciu do Anglii, co planowałem na dzień dzisiejszy. Po wykonaniu porannych rutynowych czynności zwinąłem namiot i spakowałem sakwy czyniąc tylko jedną zmianę w stosunku do dnia wczorajszego. Zamiast ręcznika, luzem do sakw przypiąłem kurtkę, żeby była pod ręką. W sumie nawet ucieszyłem się z pogody - przez ostatnie dwa dni słońce mi mocno dopiekło (dosłownie i w przenośni). Zatem w optymistycznym nastawieniu, przy odrobinie ekscytacji ("Dzisiaj będę w Anglii!") opuszczałem belgijski kemping, który jeszcze się nie obudził.

Było to o 8:59. Ruszyłem powoli na południowy zachód, trzymając się wydm i oznaczeń szlaku LF1. W Middelkerke, ku mojej radości, szlak przez kilka kilometrów biegł promenadą, praktycznie pustą jeszcze o tej porze.

Potem skręcał w lewo. Chwilę później rozstałem się z nim, wybierając ścieżkę prowadzącą wzdłuż drogi dla samochodów i torów tramwajowych prosto do miasta Nieuwpoort. Wjazd do miasta iście królewski - ukwieconym mostem.

Tam znów podążyłem w kierunku promenady, postanawiając jak najdłużej trzymać się wybrzeża. W ten sposób chyba najprościej dojadę do Francji, a chciałem zdążyć na jak najwcześniejszy prom w Dunkierce. Kursują o parzystych godzinach, więc jakbym (przy odrobinie szczęścia) zdążył na 14:00, byłoby fantastycznie. Bardziej realna zdawała się być 16:00. Chodziło o to, by jeszcze przed zmrokiem (zapadającym w Anglii godzinę wcześniej w związku ze zmianą czasu) zajechać do Canterbury. Tymczasem jednak wytrwale przemierzałem Belgię. Widząc warzywniak, zatrzymałem się na chwilę, aby kupić wodę i trochę owoców. Spojrzałem na ceny i... owoców nie kupiłem. Było tragicznie drogo. Kupiłem tylko wodę (solidnie przepłacając) i ruszyłem dalej, mijając kolejne nadmorskie miejscowości, tak bliźniaczo podobne jedna do drugiej, że po pewnym czasie już nie wiedziałem, czy to jest jeszcze ta, czy już następna. Około 11:00 byłem już w De Panne - ostatnim mieście przed granicą Francji. Pomyślałem, że w tym tempie powinienem zdążyć na prom o 14:00. Jednak tu zaczęły się schody. Szlak LF1 znów zaczął kluczyć i kierować się na południe. Ponieważ nie znałem terenu i nie wiedziałem gdzie można tu przekroczyć granicę, postanowiłem mimo obiekcji trzymać się szlaku. To mnie zgubiło. LF1 wyraźnie dążył do miasta Veurne, lecz w pewnym momencie oznaczenia zniknęły. Musiałem przegapić jakiś skręt. Pamiętając jednak nazwę Veurne, cały czas podążałem w jej kierunku. Zaniepokoił mnie tylko cyfrowy kompas zainstalowany w liczniku, który uparcie pokazywał literę S. "To nie ten kierunek" - dobijała się do mnie myśl tak natarczywa, że w końcu stanąłem i wyciągnąłem GPS stanowiący nieocenioną pomoc w takich sytuacjach. Tak jak przewidywałem - kierunek był zupełnie odwrotny. Straciłem ponad dwadzieścia minut. Zawróciłem w podłym nastroju (nie cierpię zawracać), potęgowanym dodatkowo przez pogodę - zniknął przyjemny poranny chłodek, chmury się rozpierzchły i słońce zaczęło dawać czadu. A tu właśnie dochodziło południe. Granicę belgisko-francuską przekroczyłem za pięć dwunasta normalną drogą dla samochodów (ścieżka rowerowa się nagle urwała) i zaraz stanąłem, żeby nasmarować się kremem z filtrem. Chwilę później wjeżdżałem już do pierwszej francuskiej miejscowości: Bray-Dunes, gdzie ujrzałem drogowskaz informujący, że do Dunkierki pozostało 30 kilometrów. W tej sytuacji wiedziałem już, że na prom o czternastej nie zdążę. Skręciłem więc do Carefoura, postanawiając zrobić zakupy i przy okazji odpocząć od gorąca w klimatyzowanym wnętrzu. Ponieważ był piątek, na obiad zjadłem przepyszną pastę krabową, przegryzając świeżą bagietką i całość diety uzupełniając owocami. Po obiedzie i upakowaniu zakupów ruszyłem dalej ku morzu.

Dojechawszy do promenady stwierdziłem, że kierunek był błędny. Nie znalazłem żadnych oznaczeń dla rowerów, a przecież tu gdzieś powinna być moja droga LF1. Kluczyłem chwilę po miasteczku, wyjeżdżając w końcu w najbardziej prawdopodobnym kierunku. Jakoś odnalazłem drogę do Dunkierki, ale nadal nie był to szlak rowerowy, a zwykła lokalna droga samochodowa. Teraz zacząłem dotkliwie odczuwać pożegnanie z Holandią i Belgią. "Przejazd przez ten kawałek Francji będzie solidnie męczący" - pomyślałem. I taki rzeczywiście był. Po drodze próbowałem się dowiedzieć, gdzie dokładnie znajduje się terminal promowy w Dunkierce. Na przystanku autobusowym zauważyłem mapę. Pokazywała Dunkierkę wraz z okolicą, którą właśnie jechałem. Nie mogłem jednak za cholerę odszukać tam terminala. Zagaiłem dwie panie, aby mi na tej mapie ów terminal pokazały. Nie zrozumiały, o co mi chodzi. Po chwili tłumaczeń migowo-uniwersalnych (ich angielski był na poziomie zerowym) stwierdziły, że nie potrafią tego pokazać (przynajmniej tak się domyśliłem) - ach ci Francuzi! Na kolejnym przystanku znalazłem tę samą mapę i zaczepiłem kolejną panią, która od razu pojęła o co mi chodzi, choć po angielsku (jak sama przyznała) nie za bardzo rozumiała. Powiedziała, że na tej mapie terminala promowego nie ma. Popatrzyłem na nią jak na głupka. Przecież mapa pokazywała CAŁE miasto i jeszcze solidny kawałek za nim, więc niemożliwe, żeby nie było tam terminala. Rozpłynął się czy co? Oczywiście nie powiedziałem tego pani (zresztą i tak by nie zrozumiała), tylko uprzejmie podziękowałem i ruszyłem dalej. Po drodze postanowiłem już nikogo nie zagadywać, bo to i tak nic nie wnosiło, a czas zaczął się kurczyć. Pomyślałem, że być może w samej Dunkierce znajdę jakiś drogowskaz lub dokładniejszy plan miasta. Droga do miasta cholernie mi się dłużyła, głównie ze względu na palące słońce. Lewa stopa zaczęła sygnalizować poparzenie słoneczne, ale nie miałem już czasu na wyciąganie kremu i smarowanie jej. Postanowiłem zaczekać z tym do promu, przecież to już niedaleko. Kiedy wjechałem do centrum, sprawdziły się najgorsze obawy. Nie było żadnego drogowskazu do promu i żadnego planu miasta. Ach ci Francuzi! A minęła już 14:30. Wyciągnąłem więc po raz kolejny GPS i kazałem mu pokazać drogę do terminala. Ku mojemu przerażeniu urządzenie wyświetliło dystans ponad 20 kilometrów. Okazało się, że terminal promowy jest sporo za miastem. A więc pani miała rację - na tamtej mapie promu nie było. Ci @#$%^## Francuzi! Zaczął się wyścig z czasem. Teraz już nawet zdążenie na prom o 16:00 było poważnie zagrożone, a mówiąc realnie: graniczyło z cudem. Starałem się nie tracić ani minuty i jechać najkrótszą możliwą drogą pokazaną przez GPS. Nie zwracałem już uwagi na temperaturę, ani na palącą lewą stopę, przestałem nawet pić wodę. Najważniejsze było zdążyć na prom. I prawie się udało. Na terminal wpadłem dokładnie o 15:44.

Gdybym miał bilet, popłynąłbym bez problemu. Niestety bilet musiałem dopiero kupić, a pan w okienku mógł mi go sprzedać dopiero na prom o 18:00. Przełknąłem jakoś gorycz porażki i choć nie uśmiechało mi się wcale przeczekanie dwóch godzin na pustym terminalu, gdzie nawet nie było gdzie usiąść (nikt nie pomyślał o ławkach dla oczekujących pasażerów - ach ci Francuzi!). Na szczęście był tam automat z zimnymi napojami. Wypiłem dwie puszki jednym duszkiem (wypiłbym więcej, ale nie miałem już drobnych). Zjadłem kilka zakupionych wcześniej nektarynek, popiłem litrem wody, nasmarowałem poparzoną stopę i zacząłem powoli dochodzić do siebie. Czas w sumie upłynął szybko, około 17:20 można było wychylić się z cienia i powoli zmierzać w kierunku promu. Czas wymierzyłem idealnie żeby wjechać jako pierwszy a jednocześnie nie spalić się na słońcu.

Na promie udało mi się zająć miejsce na kanapie przy oknie. Miało ono tę zaletę, że pod oknem znajdowały się nawiewy klimatyzacji. Mogłem więc postawić poparzoną stopę na kratce nawiewu i poczuć ulgę w bólu. Udało się zmrużyć oko na kilka chwil. Rejs do Anglii trwa dwie godziny, więc niedługo widać już było białe klify Dover.

Jeszcze kilka chwil i w zachodzącym słońcu zamajaczyła sylwetka twierdzy.

Trzeba było powoli zacząć schodzić do roweru, który czekał spokojnie na rufie.

Byłem jedynym rowerzystą na promie, miałem więc obawy, gdzie po zjeździe z promu mam się kierować. Okazało się to jednak bardzo proste. Członek załogi rozładowującej prom krzyknął, że mam jechać wzdłuż czerwonej linii. Posłusznie wykonałem polecenie i linia doprowadziła mnie do punktu kontrolnego. Tam - ku mojemu zaskoczeniu - kazano mi zjechać na bok. Podszedł strażnik i poprosił o dokumenty.
- Skąd pan jedzie? - zapytał.
- Z Rotterdamu - odpowiedziałem. Dostrzegłem w jego oczach zdziwienie.
- A dokąd?
- Do Londynu.
- W jakim celu?
- Przejechać się - odpowiedziałem bez większego namysłu. Co jak co, ale odgrywanie idioty wychodzi mi najlepiej. Wykorzystując chwilę pauzy wywołaną jego kolejnym zdziwieniem, podjąłem postanowienie nie wspominania o rodzinie w Londynie, żeby nie narażać się na dodatkowe pytania.
- Ile czasu zamierza pan zostać w Anglii?
- Trzy dni - odparłem szybko, nie zdążywszy tak naprawdę policzyć ile tego będzie. Potem się zreflektowałem, że chyba pięć.
Facet poszedł do swoich kolegów i chwilę z nimi rozprawiał pokazując im mój dowód osobisty. Ja natomiast zastanawiałem się o co może chodzić. Po chwili wrócił i spytał:
- Przewozi pan jakieś narkotyki, alkohol, papierosy?
- Nie, tylko rzeczy osobiste - odparłem z uśmiechem.
- Może pan to otworzyć? - wskazał ręką na sakwy.
- Oczywiście - odpowiedziałem z niechęcią, bo nie jest to taka prosta sprawa. Rozpięcie wszystkiego, a potem zapięcie to dobra chwila zabawy, na którą w tym momencie nie miałem żadnej ochoty. Ale władza to władza. Posłusznie wszystko otworzyłem, facet włożył rękę do każdej z sakw, pogrzebał mi w bieliźnie, pomacał namiot ("-Co to jest?" "-Namiot."), po czym jeszcze raz zapytał czy nie mam narkotyków (skąd te podejrzenia?) i puścił mnie wolno. Kilka dni później, w Londynie, kiedy przy piwie opowiadałem o tym zdarzeniu moim kuzynom, doszliśmy do wniosku, że podejrzenie musiało wzbudzić moje stwierdzenie, że jadę z Rotterdamu. Holandia, kraj legalnej marihuany, musiała zapalić w nim lampkę alarmową. Kiedy wreszcie wjechałem do Dover, zaczynało się ściemniać.

A ja musiałem mocno się skupić, żeby przestawić się na ruch lewostronny. Wiedziałem, że do Canterbury dziś już nie dojadę, ale postanowiłem jechać w tym kierunku aż do zmierzchu. Kupiłem wodę, odnalazłem szlak (dobrze oznaczony niebieskimi tabliczkami z symbolem roweru i numerem szlaku) i mogłem już wyjeżdżać z miasta. Właściwie nie był to wyjazd, ale WYJŚCIE z miasta, gdyż droga wiodła ostro pod górę, w kierunku twierdzy. Nie miałem siły na tak stromy podjazd (rower z sakwami trochę waży), więc pokonałem go pieszo rozpływając się we własnym pocie. Na szczycie wzgórza czekał jednak piękny widok na miasto.

Mogłem też wreszcie zobaczyć twierdzę - imponujący zamek z XII wieku - od strony wejścia.

Teraz już spokojnie trzymając się szlaku jechałem lewą stroną (trochę dziwnie) przez kolejne wioski. Kiedy nadszedł zmierzch mijałem właśnie Pineham i zauważyłem napis "Caravan Park". Co prawda wiem, że oznacza to kemping dla tzw. kamperów, a nie namiotów, ale co mi szkodzi spróbować. Właścicieli - starsze małżeństwo - znalazłem zaraz przy wjeździe. Popijali wino z innym starszym małżeństwem.
- Dobry wieczór. Szukam miejsca na nocleg pod namiotem - zagaiłem.
- Niestety, nie przyjmujemy turystów pod namiotami - odparła starsza pani.
- A gdzie mógłbym znaleźć kemping? - zapytałem w nadziei, że to gdzieś blisko.
Właściciele zaczęli się naradzać między sobą, aż w końcu pani zadała mi pytanie, którego nie zrozumiałem. Poprosiłem o powtórzenie, więc zapytała:
- Skąd wyjechałeś rano?
- Z Belgii - odpowiedziałem. To wzbudziło ich podziw wyrażony przez gwizdy i kiwanie głową z uznaniem, po czym usłyszałem to, co chciałem usłyszeć:
- Nie przyjmujemy turystów z namiotami, ale dla ciebie zrobimy wyjątek.
Po czym pan wstał i pokazał mi miejsce, gdzie mogę rozbić namiot, następnie pokazał mi prysznic, pouczył, że działa na monetę dwudziestopensową, spytał czy taką mam (miałem dzięki temu, że w Dover kupiłem wodę), życzył dobrej nocy, ja zaś wręczyłem mu pięć funtów (tyle chciał) jako zapłatę za nocleg i serdecznie podziękowawszy zabrałem się szybko za rozbijanie namiotu, gdyż było już dość ciemno. Nic dziwnego, dochodziła dziewiąta, czyli dziesiąta czasu środkowoeuropejskiego. Wziąłem więc prysznic i czym prędzej udałem się na spoczynek.

SINT LAURENS (NL) - Middelburg - Vlissingen - Breskens - Groede - Oostburg - Sluis - Damme - Dudzele - Brugge - Oostende - MARIAKERKE (B) /107km

Pokaż trasę GPS

Budzik zadzwonił dokładnie o 6:00. W namiocie było jeszcze ciemno, ale wyczuwałem, że słońce również już powoli wstaje. Chwilę później można już było sięgnąć po brewiarz i odmówić godzinę czytań z jutrznią bez męczenia wzroku. Następnie mycie, Msza św. polowa (a dokładniej: namiotowa), śniadanie z obowiązkową kawą i można było się zwijać. Tropik był mokry od rosy, więc strzepałem wodę na tyle, ile się dało, i o godzinie dziewiątej byłem gotowy do drogi. Jeszcze tylko formalności meldunkowe z właścicielką kempingu, niewygórowana zapłata (9 euro), podziękowanie i w drogę. Wyruszyłem o 9:12, kierując się w stronę Middelburga. Miasteczko to jest stolicą prowincji Zelandia. W centrum znajduje się ratusz miejski z XVI wieku, który (pewnie z racji gotyckiego stylu i wysokiej wieży) łatwo z daleka pomylić z kościołem. W ratuszu znajduje się obecnie Akademia Roosevelta. Obok rynek, który (o dziwo) nadal pełni funkcję rynku - pełno tu kramików i stoisk ze wszystkim.

Wyjechałem z miasta szlakiem wiodącym nad kanałem. Kanałem płynęło trochę łódek, jachtów i stateczków, zaś ścieżka roiła się od rowerzystów. Widać, że ten szlak jest bardzo uczęszczany.

W ten sposób dotarłem do Vlissingen, gdzie znów czekało mnie pokonanie wody, tym razem ani nie za pomocą tunelu, ani mostu, lecz promem. Prom do Breskens kursuje co 40 minut i kosztuje 3,80 EUR za rejs z rowerem w jedną stronę. Chętnych jest sporo, przy czym większość to właśnie rowerzyści. Z promu uchwyciłem jeszcze Vlissingen od strony wody.

Przy zjeździe z promu czekała na mnie informacja o objeździe, ale tym razem był on oznaczony znakomicie, nie było więc problemu z odnalezieniem drogi, która znów wiodła wzdłuż plaży.

Ponieważ jednak od morza wiał silny wiatr, postanowiłem wybrać szlak prowadzący wgłąb lądu. Po drodze minąłem zagrodę z niecodziennymi mieszkańcami.

Szukałem też sklepu, aby zrobić zaopatrzenie, gdyż minęło już południe. Słońce prażyło (nauczony wczorajszym doświadczeniem solidnie wysmarowałem się rano kremem z filtrem UV) i kończyła się woda. Wypadało też coś zjeść. Sklep znalazłem dopiero w Oostburgu (i to po kilkunastominutowym kręceniu się po mieście). Zrobiłem zakupy na cały dzień i poranek dnia następnego, coś tam przegryzłem, odpocząłem chwilę w mieście i ruszyłem dalej w kierunku Belgii.

Ostatnią miejscowością przed granicą było Sluis. Droga do tego miasta stanowiła dla mnie poważne wyzwanie. Wiodła cały czas pod wiatr, w palącym bez żadnych skrupułów słońcu, w powietrzu wypełnionym kurzem z odbywających się właśnie żniw. Liczyłem pojedyncze kilometry, chcąc jak najprędzej dotrzeć do Sluis i wreszcie do Belgii. W mieście byłem po 14:00. Przysiadłem na ławce przy rynku, naprzeciwko kościoła i zrobiło mi się bardzo sennie. Wiedziałem, że i tak nie da rady usnąć, bo ławka nie była stworzona do tego celu, tyłek mnie bolał, a do tego zegar na kościelnej wieży co kwadrans wygrywał holenderskie tandetne melodyjki. Pomyślałem sobie, że w Polsce niektórym ludziom przeszkadza, jak dzwon kościelny wybije pełną godzinę. Tutaj oni by chyba zwariowali - "kwadransowa" melodyjka trwała dokładnie minutę. Przymknąłem na chwilę oko wpadłszy w kilkuminutową półdrzemkę, po czym wsiadłem na rower i podążyłem w stronę granicy.

Byłem bardzo ciekaw, jak owa holendersko-belgijska granica jest oznaczona. Rzeczywistość była nieco rozczarowująca. Musiałem upewnić się, czy to aby na pewno tu. Nie było żadnej informacji, że wjeżdżam do Belgii. Jedynie szlaban w poprzek drogi i ostrzeżenie o zwierzętach (owcach?) występujących na długości 3km.

Tu zatrzymam się na chwilę z opowieścią, aby podsumować przejazd przez Holandię. Otóż państwo to jest istnym rajem dla rowerzystów, i to w każdym znaczeniu. Niczego pod tym względem nie brakuje. Ścieżki rowerowe najwyższej klasy, z równiusieńką nawierzchnią, najczęściej bezkolizyjnymi skrzyżowaniami z drogami dla samochodów, do tego doskonale oznaczone (o czym wspomniałem w części pierwszej). Widać, że rower (a także motorower) to u Holendrów bardzo popularny środek lokomocji, może nawet priorytetowy. Bardzo łatwo w tym kraju porozumieć się po angielsku.
Belgia okazała się pod tym względem podobna, chociaż zauważalne były braki w stosunku do Holandii. Zdarzały się ubytki w nawierzchni. Brakowało bezkolizyjnych skrzyżowań. A mnie dotknęła przede wszystkim różnica w oznaczeniach. Niby wszystko wyglądało tak samo: numerowane knooppunty i na każdym skrzyżowaniu drogowskazy do nich, ale... brakowało map. Widocznie ktoś z belgijskich urzędników doszedł do wniosku, iż każdy szanujący się rowerzysta własną mapę ma. Nie wiedząc o tym fakcie popełniłem dość poważny błąd. Otóż kilka kilometrów od granicy, przy drodze wiodącej wzdłuż kanału, na którym trwało właśnie zbieranie rzęsy...

...znajdowała się restauracja, w której można było kupić mapę rowerową całej Belgii z naniesionymi knooppuntami. Ja jednak widząc takie same oznaczenia jak w Holandii, zrezygnowałem z zakupu, posługując się argumentem "po co mi to". Zacząłem żałować przy drugim knooppuncie, przy którym nie znalazłem żadnej mapy (przy pierwszym pomyślałem: "pewnie ktoś zdjął albo nie była tu potrzebna"). Przy trzecim już przeklinałem. Chcąc nie chcąc musiałem teraz kierować się drogowskazami międzynarodowej ścieżki rowerowej North Sea Cycle Route, która zarówno w Holandii jak i w Belgii nosi oznaczenie LF1. Tych na szczęście nie brakowało. Jazdę tym międzynarodowym szlakiem zakładał mój plan pierwotny, lecz w Holandii, z uwagi na doskonałe oznaczenia, często wybierałem inne drogi (na skróty, z ciekawości, z potrzeby itp. powodów). Teraz zostałem zmuszony do wybrania LF1, co nie było wyborem najlepszym, o czym się natychmiast przekonałem. Tuż przed Brugią szlak zaczął niespodziewanie skręcać w kierunku przeciwnym do zamierzonego i następnie kluczyć po jakichś wiejskich drogach, co ostatecznie zepsuło mi humor. Nadłożyłem przez te manewry jakieś 10 kilometrów, tracąc ponad pół godziny. Dlatego tuż przed Brugią rozstałem się z LF1 widząc, że znowu skręca nie tam, gdzie według mnie powinno być miasto, a ja odnalazłem drogowskaz z napisem "Brugge" i udałem się tam, gdzie wskazywał, zamierzając wjechać do centrum.
Byłem bardzo ciekaw Brugii, odkąd obejrzałem film pt. Najpierw strzelaj, potem zwiedzaj, komediodramat, którego akcja dzieje się właśnie tutaj. Jeden z głównych bohaterów, płatny morderca, wyraża tam co chwilę swoją dezaprobatę dla tego miasta ("Cholerna Brugia", "nienawidzę tego miasta", "śmierdzi zdechłą rybą" itp.), ale kamery pokazują bardzo ciekawy klimat brugijskiej starówki. Postanowiłem obejrzeć ją na własne oczy. Okazuje się, że nie bez przyczyny Brugia jest nazywana "Flamandzką Wenecją".

Mimo obecności kanałów, nie zauważyłem, żeby bardzo śmierdziało. Być może nieprzyjemne zapachy potęgują się w porze jesienno-zimowej, kiedy drastycznie zwiększa się wilgotność powietrza i nic innego nie pachnie. Starówka ma swój klimat. Nie jest on może jakiś wyjątkowy, ale na swój sposób przyciąga.

Rynek, jak to w sezonie, tłoczny i gwarny. Króluje na nim ratusz i charakterystyczna dla Brugii gotycka wieża strażnicza (Beffroi) z karylionem złożonym z 47 dzwonów.

Nie miałem wiele czasu na zachwyty i zwiedzanie. Trzeba było ewakuować się z Brugii jak najprędzej i - nie szukając już LF1 ani żadnego innego szlaku - ruszyć "na czuja" w stronę morza. Postanowiłem, że trzymając się kanału będę podążał cały czas w kierunku zachodnim. Droga wzdłuż kanału ma te dwie zalety, że - po pierwsze - jest prosta, po drugie zaś - na pewno doprowadzi do morza. Problem powstałby jedynie w sytuacji, gdyby nagle ścieżka rowerowa rozstała się z kanałem i podążyła w bliżej nieokreślonym kierunku. Na szczęście tak się nie stało i po niespełna dwóch godzinach od wyjazdu z Brugii wylądowałem w nadmorskim mieście Oostende.

Ponieważ zegar wybił już dziewiętnastą, zacząłem natychmiast rozglądać się za kempingiem. I tu objawił się kolejny brak w porównaniu z Holandią: nie było żadnych drogowskazów, żadnych informacji o kempingach. "Koniec języka za przewodnika" - pomyślałem i zaczepiłem faceta jadącego w przeciwnym kierunku.
- Jest tu jakiś kemping?
- O ile mi wiadomo, w tym mieście nie ma - odparł. - Musisz jechać do Middelkerke.
- W którym to kierunku? - zapytałem.
- Najpierw jedź do centrum, a potem się zapytaj - rzekł facet i wskazał ręką kierunek na centrum.
Podziękowałem i udałem się dalej. Po drodze zdecydowałem się jeszcze zaczepić Murzyna.
- Nie wiesz, gdzie jest najbliższy kemping?
- Tu nie ma, nie w okolicy - odrzekł z sympatycznym uśmiechem i zastanowiwszy się chwilę powiedział: - Wiem, że jest na pewno w Mariakerke. Musisz dojechać do promenady a potem wzdłuż plaży.
- Dzięki - uśmiechnąłem się na pożegnanie.
- Powodzenia - odpowiedział przyjaźnie.
Po drodze napotkałem na plan miasta. Faktycznie, sympatyczny Murzyn miał rację. W pobliżu Mariakerke narysowane były aż trzy namiociki. Sprawdziłem drogę i pojechałem w tym kierunku. Oostende nie jest jakimś wielkim miastem, ale tramwaje mają. Potem okazało się, że linie tramwajowe rozciągają się tu po całym wybrzeżu i łączą ze sobą kilka miast. Dojechałem do Mariakerke i zacząłem się rozglądać za kempingami z mapy. "To powinno być gdzieś tutaj" - myślałem mijając coraz bardziej wyludniające się okolice - znak końca miasta. Wreszcie zobaczyłem tablicę "Camping". Wisiała na jednym haku przyczepionym do zdezelowanego płotu ogradzającego pusty plac z dwoma barakami. Ups, ten kemping chyba nie działa. Ruszyłem dalej. Dojechałem do jakiegoś domu. Przed nim stał facet, którego z duszą na ramieniu spytałem się o camping - obawiałem się, że odpowie coś w rodzaju: "Był tu kiedyś, ale już nie ma". Ku mojej niezmiernej radości odrzekł jednak:
- Jedź dalej, jest za jakieś 500 metrów.
Rzeczywiście był. Duży niczym miasteczko dla przyczep kempingowych. Recepcjonistkę znalazłem w barze i zapytawszy o nocleg dowiedziałem się, że nie ma problemu: 22 euro, plus eurak za prysznic. Wybałuszyłem oczy ze zdziwienia, ale posłusznie odliczyłem haracz za kawałek trawy (nigdzie jeszcze nie spotkałem takich cen, ale być może było to podyktowane bliskością morza) i poszedłem rozbić namiot. Kemping położony był nieopodal lotniska, więc co chwilę słyszałem warkot silników turbośmigłowych startujących samolotów, a raz czy dwa ogłuszający huk odrzutowca. Kilka metrów dalej stał namiot zajmowany przez grupkę młodzieży, która głośno rozmawiała po francusku. Myślałem, że w takich warunkach spania nie będzie, jednak zasnąłem jak dziecko.

SCHIEDAM - Vlaardingen - Spijkenisse - Zuidland - Hellevoetsluis - Goedereede - Renesse - Burgh-Haamsteede - Breezand - SINT LAURENS /113km

Pokaż trasę GPS

Spałem kiepsko. Jakkolwiek pokój hotelowy był w porządku, łóżko też wygodne, to jednak okno od ulicy (co prawda mało ruchliwej, ale głośnej) i wysoka temperatura zrobiły swoje. Sen, kiedy już wreszcie nadszedł, był niestały, co chwilę przerywany, jak film na Polsacie. Na domiar złego położyłem się bardzo późno, a zamierzałem wstać dość wcześnie. Na szczęście obudziłem się pół godziny przed budzikiem, nieprawdopodobnie rześki jak na niemal bezsenną noc i gotowy do boju. Po prysznicu odprawiłem Mszę św. i zszedłem na śniadanie. Najadłem się do syta, sprawnie upakowałem rzeczy, w czym pomogło doświadczenie zdobyte w zeszłym roku, i z pewnym żalem wymeldowałem się z hotelu - cóż, była to ostatnia noc, jaką w tym tygodniu spędziłem w warunkach względnego luksusu (normalny dach nad głową, łóżko, czysta pościel, nie wspominając o telewizorze i świeżych bułkach na śniadanie). Następnie odprowadziłem samochód w umówione miejsce, które miało zapewnić, że zastanę go, kiedy powrócę z Anglii. Jeszcze tylko dopompowanie kół w rowerze oraz dokręcenie steru, który się niebezpiecznie chybotał po niedawnym zderzeniu z zadaszeniem nad wiatą (wjeżdżałem pod nią samochodem, a niestety zapomniałem, że na dachu mam rower). I gotowe. Odjazd o godzinie 9:11. Byłem dumny z siebie, że udało mi się wyrobić tak wcześnie, podjąłem więc postanowienie, że każdego dnia wyprawy będę starał się wyruszać mniej więcej o tej porze.
Wystartowałem z Schiedam, czyli praktycznie z przedmieść Rotterdamu. Od razu po wyruszeniu poczułem iście holenderski komfort jazdy rowerem. Ścieżki rowerowe niezależne zarówno od dróg dla samochodów, jak i od chodników dla pieszych. Szlaki doskonale oznaczone i opisane. Właściwie mamy w Holandii do czynienia z gęstą siecią dróg rowerowych połączonych węzłami (knooppunt), z których każdy oznaczony jest numerem. Na każdym skrzyżowaniu mamy drogowskazy z numerami knooppuntów, a dodatkowo w każdym punkcie węzłowym znajduje się mapka sieci rowerowej w danym regionie. Mój plan podróży wyglądał więc dokładnie tak:

Starczyło mi to za mapę i wszystko inne, co potrzebne, aby się nie zgubić. Ucieszyłem się, bo trzeba było tylko skupić uwagę na drogowskazach, a nie za każdym razem wyciągać mapę i sprawdzać, gdzie jestem i gdzie teraz mam jechać. Trzymając się oznaczeń i będąc pod ogromnym wrażeniem infrastruktury rowerowej wyjechałem z miasta. Bezkolizyjny szlak doprowadził mnie do tunelu pod rzeką.

Trzeba było zjechać windą na dół, pokonać około kilometra specjalnym tunelem tylko dla rowerów i wyjechać windą z drugiej strony. Rozwiązanie rewelacyjne i chyba mniej męczące niż podjazd na most wzdłuż ruchliwej autostrady. W ten sposób znalazłem się wśród zabudowań portowych Rotterdamu, z licznymi dźwigami, kontenerami, bocznicami kolejowymi i ogromnymi zbiornikami z Bóg wie czym. Mało ciekawa, industrialna okolica, ale przecież w końcu Rotterdam jest największym portem w Europie (zajmuje obszar ponad 100 km kw.!) i jednym z największych na świecie, więc jest się czym pochwalić. Bez żalu jednak przejechałem przez kolejną rzekę (tym razem za pomocą zwykłego mostu) i znalazłem się w Spijkenisse. Tu natrafiłem na pierwszy (nie licząc dróg rowerowych) charakterystyczny dla holenderskich krajobrazów element.

Wiatrak. Do tego wiatrak czynny. Tuż przy nim znajduje się piekarnia korzystająca z produktów młyna zasilanego wiatrem. Ja natomiast zatrzymałem się na stacji paliw naprzeciwko, aby kupić wodę i jakiegoś batonika dla uzupełnienia zapasów energetycznych. Następnie pokręciłem się nieco po miasteczku - nie żebym miał jakiś zamiar zwiedzania, po prostu remont ulicy wymusił objazd, którego przebiegu trzeba się było domyśleć, gdyż nie był oznaczony - i wyjechałem na otwartą przestrzeń, piękną ścieżką wśród łąk.

Ścieżka prowadziła mnie z dala od ruchu kołowego, upajałem się więc przyrodą. Wiatr wiał w plecy, jazda nie była więc ciężka, choć słońce zaczęło już nieźle przypiekać. Czasem trasa wiodła nad kanałami. Widziałem pięknie położone osiedla, nieco zazdroszcząc mieszkańcom.

Po kilkunastu kilometrach znalazłem się nad zatoką Haringvliet, gdzie urzeczony pejzażem postanowiłem zrobić przerwę. Patrzyłem na zatokę pełną żaglówek i jachtów - istotnie pogoda do żeglowania była idealna: ciepło, słońce i dość silny wiatr. Nieopodal przy kawałku plaży pluskały się dzieciaki. Odlot.

Ku mojej radości szlak prowadził dalej nad zatoką.

W tej uroczej scenerii dotarłem do miasteczka Hellevoetsluis. Przejechałem przez nie szybko, cały czas trzymając się wody.

Stąd już tylko kilka kilometrów i znalazłem się na moście łączącym dwie holenderskie wyspy: Voorne-Putten, z której zjeżdżałem, i Goeree-Overflakkee, na którą za chwilę miałem zawitać. Z mostu o kilometrowej długości roztaczał się piękny widok na Morze Północne z jednej strony i zatokę Haringvliet z drugiej.

Ponieważ minęło już południe, słońce piekło niemiłosiernie. Organizm zwiększył zapotrzebowanie na płyny i zacząłem podświadomie szukać choćby kawałka cienia. Niestety takiego nie było. Dopiero dobrych kilka kilometrów po zjeździe z mostu znalazłem cieniste miejsce na odpoczynek. Z ulgą stwierdziłem, że w cieniu jest odczuwalnie chłodniej i duuużo przyjemniej. Nie mogło to wszakże trwać w nieskończoność. Zrobiłem już co prawda 50 kilometrów, ale byłem świadom, że przede mną jeszcze co najmniej drugie tyle. Dlatego pozbierałem się w sobie i po kilku minutach ruszyłem dalej, do miasteczka Goedereede. Miało ono ten specyficzny rodzaj architektury, który uwielbiam. Wąskie, brukowane uliczki, ładne kamienice czy budynki z muru pruskiego, rynek z obleganymi kafejkami.

Nie mogłem jednak pozwolić sobie na postój. Trzeba było jechać dalej. Kilka kilometrów później znów znalazłem się nad wodą. Tym razem towarzyszący mi od samego początku komfortowy, szeroki asfalt zmienił się w ubity żwir. Zrobiło się też wąsko, ale żadnego dyskomfortu w jeździe nie odczułem. Droga była równiutka jak stół.

Po kilku kilometrach znów pojawił się asfalt i oznaczenia zwiastujące bliskość mierzei, która dzieliła mnie od trzeciej już dziś wyspy. Na owej mierzei znajduje się parking dla samochodów i plaża, dziś szczególnie oblegana.

W tym momencie dałbym wszystko za chwilę ochłody w Morzu Północnym. Nie było to jednak możliwe. Po pierwsze z racji czasowych, po drugie zaś dlatego, że mógłbym wywołać szok termiczny. Ciało miałem niesamowicie przegrzane. Z wielkim żalem i nieskrywaną zazdrością spoglądałem na tłumy ludzi zażywające kąpieli. Chwilę później znalazłem się na wyspie Schouwen. O godzinie 15:00 dojechałem do miejscowości Renesse, gdzie zrobiłem sobie równą godzinę przerwy. Odwiedziłem miejscowy market, kupując sobie coś na obiadokolację i jutrzejsze śniadanie oraz uzupełniając zapasy wody. Po konsumpcji ruszyłem w dalszą drogę. Wyspę pokonałem dość szybko, jednak przy samym jej końcu szlak zaczął mocno kluczyć po lesie. Kiedy zobaczyłem wydmy, myślałem, że lada chwila wjadę na most, lecz zanim to się stało, upłynęło jeszcze sporo czasu i kilometrów.

Zaczęło się chmurzyć. Dziękowałem za to Bogu, bo słońce przestało być dokuczliwe. Zresztą pora też była już późna. Na most wjechałem punktualnie o 17:00 i był to dziewięćdziesiąty kilometr dzisiejszej trasy. Wiedziałem, że na następnej wyspie muszę zacząć rozglądać się za miejscem na nocleg. Wiatr przybierał na sile, a chmury z czasem robiły się ciemniejsze i gęstsze, co rodziło obawę przed deszczem. Krajobraz, jakby dostosowując się do pogody, również stał się bardziej surowy.

Po zjeździe z mostu zacząłem bacznie śledzić okolicę i wszelkie oznaczenia mogące świadczyć o bliskości kempingu. Okazało się, że kempingów jest tu sporo. Niektóre są maleńkie, zlokalizowane na podwórzach wiejskich gospodarstw, a inne bardzo duże, z recepcją, świetlicą i innymi bajerami. Szukałem dużego. Zazwyczaj nie ma tam problemu z miejscem. Ale ponieważ pierwszy drogowskaz wskazywał na mały kemping, postanowiłem skierować się właśnie tam. Jednakże właściciel nie znalazł dla mnie miejsca. Jednocześnie uspokoił mnie mówiąc, że kempingów jest tu jak grzybów po deszczu i jadąc w stronę Middelburga powinienem coś dla siebie znaleźć. Istotnie, kawałek dalej był duży kemping. Pomyślałem, że tu kończy się dzisiejszy etap. Niestety, recepcja była już zamknięta (czynna do 17:00, co za głupota!). Rozbiłbym namiot tak czy inaczej, powstrzymało mnie tylko to, że prysznic działał na żetony, więc w takim przypadku kąpiel by odpadała. Takie rozwiązanie nie wchodziło w grę. Po dzisiejszej gorączce prysznic musiał być koniecznie! Na domiar złego zaczął kropić deszcz. Przeczekałem go pod wiatą, po czym ruszyłem dalej. Chwilę później znów drogowskaz w prawo na wiejski minikemping. Skręciłem i trafiłem na podwórze skromnego gospodarstwa. Zapukałem do drzwi i otworzyła mi sympatyczna pani, która po zrozumieniu mojej prośby o nocleg (nie mówiła zbyt dobrze po angielsku), pokazała mi moje miejsce pod namiot oraz prysznic (który nie działał na żetony, więc mogłem wypluskać się do woli, czym cieszyłem się jak małe dziecko). Wymęczony i poparzony od słońca, ale jednocześnie usatysfakcjonowany zrobionym dystansem i tym wszystkim co zobaczyłem, zasnąłem wraz z nadejściem zmroku.